OSI Referans Modeli

Haberleşme ağları karmaşık bir yapıya sahiptir. Ortamın fiziksel olarak yaratılması, bu
ortam üzerinde veri aktarımı için gerekli kodlamanın yapılması, paketlerin oluşturulması,
paketlerin varış noktasına yönlendirilmesi, veri aktarımı sırasında oluşan tıkanıklıkların
giderilmesi, ağdaki bir hattın ya da birimin bozulması durumunda alternatif yolların
bulunması, paketlerin birleştirilmesi, hataların farkedilmesi/düzeltilmesi, verinin bir
uygulama protokolü aracılığı ile kullanıcıya sunulması …. gibi pek çok karmaşık işlemin
yapılması gerekir. Bunların hepsi haberleşme donanımı üzerinde çalışan haberleşme
yazılım programları ile gerçeklenir. Bu işlemleri bir düzen içinde gerçeklemek için ISO
(International Standards Organization) tarafından OSI (Open
Systems Interface) Referans Modeli önerilmiştir.

OSI referans modeli yedi katmandan oluşmuştur. Her katmanda, aktarılan veri farklı bir
isim alır

7.Uygulama Katmanı (Application Layer)

6.Sunum Katmanı  (Presentation Layer)

5.Oturum Katmanı   (Session Layer)

4.Ulaşım Katmanı    (Transport Layer)

3. Ağ Katmanı          (Network Layer)

2.Veri bağı Katmanı   (Data Link Layer)

1.Fiziksel Katman      (Physical Layer)

Bu katmanların görevi aşağıdaki gibidir.

1 Fiziksel Katman:

KABLOLAR,ELEKTİRK,KABİN
Verinin fiziksel (bakır tel, optic lif, hava…) ortamda taşınması için gerekli yapıyı, kodlamayı oluşturur. Bu katman için veri bir bit katarı (dizisi) demektir. Ortamda
kullanılacak kablo standartları, gerilim seviyeleri, işaret şekilleri, işaret hızları, örnekleme hızı, bit süresi bu katmanın bilgisindedir. Hat üzerinden aktarılacak 0/1’lerin fiziksel olarak ne şekilde ifade edileceği bu katmanın görevidir. Taşıma ortamına göre kullanılacak yöntemler de değişim gösterir.

2 Veri Bağı Katmanı:

MAC ADRES
Bu katmanda hat kavramı oluşmaya başlar. Katmanın amacı verinin bir noktadan bir
sonraki noktaya ulaştırılmasıdır. Bu katmanda veri çerçeve adı verilen bloklara bölünür.
Hat üzerinden aktarım sırasında oluşan hataların sezilmesi bu katmanın görevidir. Hattın
iki ucundaki birimin aynı hızlarda çalışmasını ayarlamak da bu katmanın görevidir. İletim
ortamına erişim bu katman tarafından organize edilir.

3 Ağ Katmanı:

ARP,İP,RIP,ICMP
Bu katmanda taşınan veri paket adını alır. Verinin kaynaktan varışa ulaşması için takip
edeceği yolun bulunması bu katmanın görevidir. Veri aktarımı sırasında bazı düğümler
(yönlendiriciler) üzerinde tıkanıklıklar olabilir. Bunların sezilmesi ve gerekli önlemlerin
alınması da ağ katmanının görevidir. Bunları servis kalitesini (Quality of Service, QoS)
arttırıcı görevler olarak da adlandırabiliriz. Heterojen altağların bulunduğu bir ortamda,
altağlardan geçiş sırasında adresleme, paket boyu farklılığı gibi problemler bu katmanda
çözülür.

4 Ulaşım Katmanı:

TCP,UDP,NETBİU
Bu katman, kaynak tarafında, oturum katmanından aldığı veriyi paketlere böler. Varış
tarafında ise gelen paketleri birleştirerek oturum katmanına iletir. Bölünen verinin
numaralandırılması ve varış noktasında karışmış paketlerin tekrar sıralanması, yolda veri
üzerinde oluşmuş hatalarla ilgili işlemlerin yapılması bu katmanın görevidir. Ulaşım
katmanı uçtan-uca çalışır. Bu da kaynak ve varış düğümlerinde etkinlik göstermesi
anlamına gelmektedir

5 Oturum Katmanı:

NETBIOS,SQL
Bu katman yardımı ile farklı bilgisayarlardaki kullanıcılar arasında oturumlar kurulması
sağlanır. Bu işlem oturumların kurulmasını, yönetilmesini ve bitirilmesini içerir.
İletişimin kopması durumunda oturumun devam etmasi için eşzamanlama
(synchronization) bilgileri tutulur. Oturumlara farklı kalitede servisler de sunabilir.

6 Sunuş Katmanı:

SMB,JPEG,GIF

Bu katmanda iletilecek verinin yapısı belirtilir. İletilecek veri karakter şeklinde ifade
edilecekse hangi formatın (EBCDIC, ASCII, …) kullanılacağını belirtmek, ya da format
dönüşümleri bu katmanın işidir. Uygulamaya bağlı olarak verinin sıkıştırılması/açılması,
şifrelenmesi/çözülmesi yine bu katmanın görevleri arasındadır.

7 Uygulama Katmanı:

Uygulama katmanı, uygulama protokolleri yardımı ile ağa erişmek için gerekli alt yapıyı
sağlar.

HTTP, Telnet,DNS,SNMP,FTP, …uygulama protokollerinden birkaçıdır.